Στο προσκήνιο επανήλθε το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων προς την Ελλάδα εξαιτίας της ναζιστικής κατοχής. Η γερμανική πλευρά απορρίπτει παγίως τα ελληνικά αιτήματα, οι δε ελληνικές κυβερνήσεις επισήμως δεν εχουν παραιτηθεί ποτέ των διεκδικήσεων, ωστόσο η αλήθεια είναι ότι η υπόθεση "γερμανικές αποζημιώσεις" είναι ένα κεφάλαιο που η επίσημη ελληνική πολιτεία ουσιαστικά δεν αγγίζει. Εχει ενδιαφέρον να δούμε ποιές είναι οι ελληνικές αξιώσεις, τι απαντά το γερμανικό κράτος, ποιά η επιχειρητολογία των δύο πλευρών και τι λέει η περίφημη σύμβαση του 1960, πάνω στην οποία πατάει η Γερμανία.
Οι οφειλές
Σύμφωνα με το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανιας προς την Ελλάδα, στο οποίο σημειωτεόν πρωτοστατεί ο Μανόλης Γλέζος, το Γερμανικό Κράτος οφειλει:
1) 7,1δισ. δολάρια (αγοραστικής αξίας 1958) πλέον τους τόκους, που επιδίκασε η Διεθνής Διάσκεψη των Παρισίων για τις καταστροφές που προξένησαν στη χώρα τα κατοχικά γερμανικά στρατεύματα. Προκειται για τις λεγόμενες επανορθώσεις.
2) Την εξόφληση του κατοχικού δανείου ύψους 3,5 δισ. δολαρίων, πλέον τους τόκους. Στα χρόνια της κατοχής οι ναζί "απέσπασαν" από την ελληνική κατοχική κυβέρνηση αναγκαστικό δάνειο, το οποίο σήμερα με τους τόκους και τον πληθωρισμό υπερβαίνει τα 25 δισεκατομμύρια δολάρια. Το ύψος του δανείου το είχαν καθορίσει οι ίδιοι οι Γερμανοί αμέσως μετά τον πόλεμο στο ποσό των 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ (σε τιμές του 1944).
3) Την καταβολή αποζημιώσεων στα θύματα των θηριωδιών του γερμανικού στρατού κατοχής. Εδώ συμπεριλαμβάνοται υποχρεώσεις για την αφαίρεσης ζωής 1.125.960 Ελλήνων (38.960 εκτελεσμένων, 12.000 νεκρών από αδέσποτες, 70.000 σκοτωμένων σε μάχες, 105.000 νεκρών στα στρατόπεδα της Γερμανίας, 600.000 νεκρών από πείνα και 300.000 απωλειών από υπογεννητικότητα).
4) Την επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών που άρπαξαν τα γερμανικά στρατεύματα. Σύμφωνα με έκθεση ΕΑΜιτών αρχαιολόγων, που συνετάχθη το 1946, οι Γερμανοί διέπραξαν κλοπές και αφαίρεσαν αρχαιότητες μεγάλης αξίας από τα εξής μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους: Κεραμεικού, Πειραιά, Σκαραμαγκά, Βούλας, Βάρης, Κορωπίου, Κερατέας, Σουνίου, Ελευσίνας, Αίγινας, Μεγάρων, Θήβας, Λιβαδειάς, Ευπαλίου, Γαλαξιδίου, Τανάγρας, Χαιρώνειας, Κωπαΐδας, Δελφών, Χαλκίδας, Ερέτριας, Κορίνθου, Αργους, Λακωνίας, Κυθήρων, Βασιλικού Μεσσηνίας, Πεταλιδίου Μεσσηνίας, Θερμού, Μονής Βελάς, Ν. Αγχιάλου, Λάρισας, Καλαμπάκας, Χασίων(Μονή Αναλήψεως), Μονής Γκούρας, Θεσσαλονίκης, Ποτιδαίας, Κομοτηνής, Μυτιλήνης, Σάμου, Τηγανίου, Μήλου, και Καστελίου Κισσάμου, Κνωσού, Αγίας Τριάδας, Γόρτυνας, Φαιστού (Κρήτη).
Τι λέει η Γερμανία
Η γερμανική πλευρά ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα καταβολής επανορθώσεων, χρησιμοποιώντας δύο βασικά επιχειρήματα: Πρώτον η Ελλάδα πήρε το 1960 αποζημίωση 115 εκατ. μάρκων από τη Γερμανία και δεύτερον υπάρχει η συμφωνία της Διάσκεψης του Λονδίνου του 1953, που εξαιρεί τη Γερμανία από την καταβολή επανορθώσεων έως την υπογραφή συνθήκης ειρήνης μαζί της. Κατά τη γερμανική άποψη, τέτοια συνθήκη δεν έχει υπογραφεί ως τώρα. Ωστοσο, υπάρχει η νομικά επικρατούσα άποψη ότι η συμφωνία της 12/9/1990 (γνωστή ως συμφωνία Τέσσερα - συν δύο) για την ένωση της Γερμανίας, αντιστοιχεί σε συνθήκη ειρήνης και άρα η Γερμανία υποχρεούται σε καταβολή επανορθώσεων.
Τι λέει η σύμβαση του 1960
Το Γερμανικό κράτος, αρνούμενο οποιαδήποτε οφειλή, "πατάει" κυρίως στη σύμβαση που υπεγράφη το 1960 μεταξύ ττου Ελληνικού κράτους (η Ελλάδα ήταν βασίλειο με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή) και της κυβέρνησης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας. Τη σύμβαση αυτή επικαλείται τώρα και ο Αντρέας Πέσκε, εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Να δούμε τι λέει η σύμβαση «μεταξύ του Bασιλείου της Eλλάδος και της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας περί παροχών υπέρ Eλλήνων υπηκόων θιγέντων υπό εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως»:
Στο πρώτο άρθρο της Σύμβασης ορίζεται ότι «H Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία θα καταβάλει εις το Bασίλειον της Eλλάδος εκατόν δέκα πέντε εκατομμύρια γερμανικών μάρκων υπέρ των υπό εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεων διά λόγους φυλής, θρησκείας ή κοσμοθεωρίας θιγέντων Eλλήνων υπηκόων, οίτινες υπέστησαν, συνεπεία των μέτρων τούτων διώξεως, ζημίας ελευθερίας ή υγείας και ιδίως και προς όφελος των επιζησάντων οικείων των φονευθέντων συνεπεία των μέτρων διώξεων τούτων».
Στο δεύτερο άρθρο της ίδιας σύμβασης ορίζονται οι δόσεις καταβολής των χρημάτων, ενώ στο τρίτο αναφέρεται: «Διά της εν άρθρω 1ω προβλεπομένης πληρωμής ρυθμίζονται οριστικώς άπαντα τα ζητήματα άτινα αποτελούν το αντικείμενο της Συμβάσεως ταύτης και τα αναφερόμενα εις τας σχέσεις της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας προς το βασίλειον της Eλλάδος, μη θιγομένων ενδεχόμενων νομίμων απαιτήσεων Eλλήνων υπηκόων».
Το Γερμανικό κράτος "πατάει" λοιπόν στο "ρυθμίζονται οριστικώς άπαντα τα ζητήματα". Υπάρχουν όμως τουλάχιστον δύο αλλά:
Πρώτον: Mε επιστολή, που έχει ημερομηνία ίδια με αυτή της Σύμβασης, ο πρέσβευτή μας στη Bόνη απευθύνεται προς το Γερμανό υφυπουργό Eξωτερικών και του επισημαίνει ότι η Ελλάδα επιφυλάσσεται για "νέας απαιτήσεις". Αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επιστολή: "H κυβέρνησις του βασιλείου της Eλλάδος συμφωνεί προς την άποψιν ταύτην της κυβερνήσεως της Ομοσπονδιακής Γερμανικής Δημοκρατίας. Eπιφυλάσσεται εν τούτοις όπως προβάλει νέας απαιτήσεις, αιτινες προέρχονται εξ εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως κατά την διάρκεια του πολέμου και της κατοχής κατά την γενική εξέτασιν, συμφώνως το άρθρω 5, παράγραφος 2 της Συμφωνίας περί γερμανικών εξωτερικών χρεών της 27ης Φεβρουαρίου 1953».
Δεύτερον: Σύμφωνα με νομικούς που παρακολουθούν την υπόθεση η σύμβαση αναφέρεται σαφώς σε "θιγέντες έλληνες υπηκόους" και επομένως μπορεί να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση για τις ζημιές και τις καταστροφές των υποδομών. Επίσης, η σύμβαση δεν καλύπτει το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο το οποίο με σημερινές τιμές ξεπερνά τα 25 δισ. δολάρια!
